Dört Kutsal Kitap ve Yaratılış Felsefesi Çerçevesinde, Fütüvvet Devri ve Ahilik Teşkilatından Günümüze Etik: Muhasebe Etik Kuralları Açısından Karşılaştırmalı Bir Analiz

Dünyanın globalleşerek küçük bir kasaba halini aldığı ve bilginin ulaşılabilirliğinin arttığı, fakat bireye ulaşmanın zorlaştığı günümüzde; insan da artık yalnızca bir üretim faktörü olmaktan çıkmıştır. Toplumların ve kurumların insanı; düşünen, hisseden, üreten, keşfeden, maddi ve manevi yönü olan sosyal bir varlık olarak ele alması; iş yaşantısındaki erdemli kabul edilen ve etik sayılan tutumların yaygınlaştırılması açısından ivme kazandıracaktır. Etik kuralları benimsemiş, diğer meslek mensupları ile ortak ahlaki değerleri paylaşan, bu kurallara uymaktan imtina etmeyen, ahlakı; bir felsefe olarak da iş yaşantısına geçirebilen bir meslek mensubu; kendinin, işverenin, devletin, toplumun, müşterinin, kısacası; tüm meslek paydaşlarının ortak refahını sağlamış olur. Bu döngü ve sistem bir kere kurulduktan sonra oluşturulan bu halkada kendisinin de var olduğu meslek mensubu; kendi refahını da dolaylı olarak sağlamış olacaktır. Meslek etiği bu açıdan bir mesleğin en vazgeçilmez niteliksel özelliğidir ve meslek etiği eğitimi de tüm meslekler için gün geçtikçe daha büyük bir öneme sahip olmaktadır. Etik ve Etik eğitimi günümüzde hala hak ettiği noktada değildir. Bu çalışmada; insanlığın var olduğu düşünülen yüzyıllardan bu yana; toplumların, sosyal, kültürel, ekonomik ve daha birçok yönüne etki etmiş, batıdan doğuya tüm insanlar tarafından kabul görmüş ve rehber kabul edilmiş, dört büyük kitap olan; Tevrat, Zebur, İncil ve Kuran'da ki; insan doğasında olması gereken etik davranışlar ile bu etik davranışların insanlara nasıl kazandırıldığı, insanlara etik konusunda nasıl rehberlik edildiği ile ilgili açıklamalar ortaya konulacaktır. Ayrıca batı felsefesinin başlangıç noktasını oluşturan ve daha sonra doğuda İslam felsefesine de kaynak olan Sokrates, Platon ve Aristoteles gibi idealist düşünürlerin ve İslam Felsefecilerinin de kendi felsefelerinin teolojik boyutunda savundukları erdem ve etik ile ilgili görüşleri açıklanacaktır. Anadolu'da yaşanan fütüvvet devri ve bu devri iş ahlakı konusunda takip eden ahilik teşkilatı içerisindeki kural ve prensiplerin eğitimsel yönü ile ilgili tespitler yapılacaktır. Son olarak geçmişten günümüze var olan erdem ve etik davranış ile ilgili bu kaynaklardaki açıklamalar ile IFAC ve günümüz muhasebe meslek etiğinin karşılaştırmalı bir analizi yapılacak; meslek etiği ve etik eğitimine katkı sağlanmaya çalışılacaktır. 

In our age when the world became a small town by globalization, access to information improved but access to individuals got harder, human is not only a production factor anymore. Societies' and organizations' considering human as a thinking, feeling, producing and exploring social being with material and spiritual aspects will accelerate regarding popularization of the approaches deemed to be virtuous and ethical in business life. A member of a profession who has adopted ethical rules, shares common moral values with other members of the profession, does not abstain from caring for these rules and has accepted ethic rules in also business life as a philosophy will ensure welfare of himself, employer, state, society, and customer in short all stakeholders of the profession. Once this cycle and system is established, the member of profession who is also covered by this circle will also indirectly ensure his welfare. In this regard, Occupational ethics are the most indispensable property of a profession and occupational ethic training begins to have a greater significance for all professions gradually. Ethic and ethic training do not occupy the place they deserve in our age. In this study; explanations of the four holy books, the Torah, Psalm, Bible and Holy Quran, which have affected social, cultural, economic and other aspects of the societies and been accepted and considered as a guide by all people from west to the east as from the centuries in which the humanity is considered to exist, on ethical behaviors required to affect human nature as well as how these ethic behavior are imposed on the people and how they are guided for ethical values will be revealed. Moreover, the ideas of idealistic thinkers such as Socrates, Plato and Aristotle, who forms the point of beginning for the western philosophy and then became the source of eastern Islamic philosophy, as well as Islamic philosophers about virtue and ethic which they defended in theological aspect of their philosophies. Observations will be made on training aspect of the rules and principles of the age of Turkish Islamic Guild in Anatolia and the organization of the Turkish Islamic Guild following this age for work ethic. Finally, the explanations in these resources about virtue and ethical behavior from past to nowadays and IFAC and contemporary ethic of the profession of accounting will be comparatively analyzed and I will try to contribute in occupational ethics and ethics training.