Nisâb'ul-İntisâb'da Esnaf Teşkilatı ve Fütüvvetnamelere Yönelik Eleştiriler
Yazar: M. Saffet SARIKAYA Yıl: 2010 Yayınlandığı Dergi / Yayın:e-Makâlât Mezhep Araştırmaları
Özet
XV. yy‟ın ikinci yarısından itibaren esnaf loncalarına dönüşen Ahilik kimi zaman eleştirilere de uğramış-tır. Bu eleştirilerden en dikkat çeki-cilerinden birisi Münir-i Belgradî‟nin “Nisâbu’l-İntisâb ve Âdâbu’l-İktisâb” adlı eseridir. Eser, İÜ Ktb., Türkçe Yazmalar, A 6803‟de kayıtlı olup 59 varak ve H.1066 istinsah tarihlidir.
Burada müellif, fütüvvet ehli tara-fından pîr olarak kabul edilen kim-selerin tarihi şahsiyetleri hakkındaki yanılgılarını dile getirir. Ahi Evren‟in Abbas b. Abdulmuttalib‟in oğlu ol-ması başta olmak üzere çeşitli mes-lek pirleriyle ilgili kabullerdeki tarihi yanlışları ortaya koymaya çalışır.
Çeşitli Bâtınî ve Hurûfî yorumları kabul etmez. Melâmiyye, Kalende-riyye, Hurufiyye, Hamzaviyye gibi tarikatları sapık kabul eder.
Fütüvvetnamelerde görülen şedd bağlama, tıraş, tuğ ve alem verme gibi unsurların uydurma ve bidat olduğunu ileri sürer.
Bu makalede Taeschner, Gölpınarlı, Ocak vb. bazı araştırmacılar tara-fından dile getirilen, tarihte ahi/esnaf teşkilatlarına yönelik eleş-tiriler, Münîrî-i Belgradî‟nin Nisabu’l-İntisab‟ı özelinde ele alı-nacaktır. Dolayısıyla öncelikle müel-lif ve eseri tanıtılacak, eserin sıkça atıf yaptığı Seyyid Muhammed‟in Fütüvvetnamesi hakkında kısa bir bilgi verildikten sonra Nisabu’l-İntisab‟ın içeriğindeki Fütüvvetna-melere yönelik eleştiriler tespit edilerek değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler: Ahilik, Fütüvvetname, Nisabu‟l-İntisab, Ahi Evren
Abstract
In an of Nisâbu’l-Intisâb the Organization of Tradesman and Criticisms Opposite to Futuwwatnamas
It had been criticized Akhism that transformed into the corporation of tradesman as from second half of century XV. One remarkable of these criticisms is work named “Nisâbu’l-İntisâb ve Âdâbu’l-İktisâb” written by Münir-i Belgradî.
This manuscript is recorded in İÜ Library, Turkish Manuscripts, A 6803,It‟s dated 1066 (A.H.) and It‟s 59 leafs. The author puts into words his mistakes about the person‟s historical personality who are accepted as “dervish” by Ahl al Futuwwa community in his work.
He presents historical mistakes in acceptances connected with diffe-rent vocation‟s pir as Ahi Evren is Abdulmuttalib‟s boy.He doesn‟t ac-cept Batıni and Hurufi comments. He accepts that religious orders as Malâmiyya, Kalandariyya, Huru-fiyya, Hamzaviyya are perverted. He claims that ingredients as şedd bağlama/bestowing a belt on a novice, shaving, giving horsetail and flag are superstitions which are seen in Futuwwatnamas
In this article, critisisms against the akhi / traders organization in history, put into towards by Taeschner, Golpinarli, Ocak like some researchers, will be discussed in the private of Nisabu‟l-Intisab of Balgradi
Hence, firstly author and his book will be introduced, short information will be given about Futuwwatnama of Sayyid Muhammad which the book refers frequently. Then criti-sisms against Futuwwatnamas in Nisabu‟l-Intisab will be determined and eveluated.
Key Words: Futuwwatnamas, Akhism, Nisabu‟l-İntisab, Akhi Evren
Makale Metni