Ahilik Teşkilatının Yeni Kurumsal İktisat Açısından İncelenmesi

Yazar: Sadık HAZER Yıl: 2022 Yayınlandığı Dergi / Yayın:1. Uluslararası Ahilik ve Ahi Evran Yarışması (Makale)

Özet

 

Ahilik teşkilatı, Türklerin Anadolu’da bulunan Rum ve Ermeni tacirler ile rekabet edilebilmesi adına Hacı Bektaş-ı Veli’nin tavsiyesi üzerine Ahi Evran öncülüğünde kurulan, İslam temelli bir iktisadi oluşumdur. İslami kuralları, Türklerin gelenek ve görenekleri ile harmanlayarak, kendi içerisinde hiyerarşik bir yapı ortaya koyan, mesleki eğitim alanından askeri faaliyetlere kadar birçok alanda faaliyetlerde bulunan bu kurumun temel amacı, esnaf ve sanatkârların İslam temelli bir ahlak içerisinde yetiştirmesi ve etkin bir ekonomik faaliyet ortaya koyarak sosyal refaha erişebilmektir. Öyle ki bu teşkilat Osmanlı Devletinin temelini oluşturmuş ve Anadolu’nun en ücra köşelerine kadar yayılmıştır.
“Yeni Kurumsal İktisat” ismi Williamson tarafından verilen fakat temelleri Cause’ın 1937 makalesine kadar giden bir ekoldür. Yeni kurumsal iktisatçılar neo-klasik iktisatın bazı temel varsayımlarına eleştirel yaklaşarak, kurumları neo-klasik iktisat ile birleştirme yolunda çalışmalar yapmışlardır. Hukuk, politika ve iktisat bilimlerinin bir arada ele alınması olarak özetlenebilecek olan yeni kurumsal iktisat ekolünü yeni olarak tanımlanmasının nedeni ise neo-klasik iktisatı tamamen yok saymak yerine onu kurumlar ile destekleyerek geliştirmesidir. Bu yazıda da yeni kurumsal iktisat perspektifinden Ahilik teşkilatı incelenmiştir. Etkin bir şekilde işletildiği dönemde Osmanlı Devletine sosyal refah getirmiş olan Ahilik, vakıflar ve tımar sistemi ile Osmanlının temelini oluşturmuştur. Giriş kısmında Ahilik teşkilatının geniş bir özeti verilerek tarihi ve işleyiş mekanizması anlatılmış, inceleme bölümünde ise işlem maliyetleri, mülkiyet hakları, hukuk sistemi, ergodiklik gibi yeni kurumsal iktisat terminolojisiyle Ahilik teşkilatının hangi özellikleri sayesinde bu kadar büyük başarıya ulaştığı incelenmeye çalışılmıştır.

 

Anahtar Kelimeler
Ahilik Teşkilatı, Ahi Evran, Yeni Kurumsal İktisat, Osmanlı İmparatorluğunda Ticaret

 

Abstract

 

The Ahi community is an Islamic-based economic formation that was established under the leadership of Ahi Evran, upon the advice of Hacı Bektaş-ı Veli, in order for the Turks to compete with the Greek and Armenian merchants in Anatolia. The main purpose of this institution, which blends Islamic rules with the traditions and customs of the Turks, reveals a hierarchical structure within itself, and carries out activities in many fields from the field of vocational training to military activities, is to train artisans and craftsmen in an Islamic-based morality and to put forward an effective economic activity and social welfare. is to attain prosperity. So much so that this organization formed the basis of the Ottoman Empire and spread to the farthest corners of Anatolia.
The name "New Institutional Economics" is a school given by Williamson, but its roots go back to Cause's 1937 article. New institutional economists approached some of the basic assumptions of neo-classical economics critically and tried to combine institutions with neo-classical economics. The reason for defining the new institutional school of economics, which can be summarized as a combination of law, politics and economics, is that it develops neo-classical economics by supporting it with institutions, rather than ignoring it completely. In this article, the Ahi community has been examined from the perspective of new institutional economics. Ahi community, which brought social welfare to the Ottoman Empire in the period when it was operated effectively, formed the basis of the Ottoman Empire with its foundations and timar system. In the introduction, a broad summary of the Ahi community was given, and its history and mechanism were explained, and in the analysis section, it was tried to examine the characteristics of the ahi community, thanks to the new institutional economics terminology such as transaction costs, property rights, legal system, and ergodicity.

 

Keywords
Ahi community, Ahi Evran, New Institutional Economics, Trade in Ottoman Empire