YESEVİLİĞİN AHİLİK KÜLTÜRÜNE ETKİSİ (Kırgızistan Örneǧi)

ÖZET

Hoca Ahmed Yesevi başta Türkistan olmak üzere bütün Türk dünyasının manevi hayatında yüzyıllardır etkisi devam eden büyük bir Türk mutasavvıfıdır. Yesevî’nin tasavvufi görüşlerinin ve kurduǧu tarikatının esaslarının özünü, Kur’ân ve Sünnete dayanan inanç esasları ile içinde yaşadıǧı Türk boylarının gelenek ve görenekleri oluşturmaktadır. O, sohbet ve hikmetlerinde bu temel esasları ortaya koyarken, döneminin ve çevresinin anlayabileceǧi Türkçeyi esas alarak bir ilki gerçekleştirmiştir. Hoca Ahmed Ye- sevî, tasavvufî düşüncelerini Türkçe ve sade şiirler ile anlatmış, hikmet adı verilen bu şiirler zamanla toplanarak “Dîvân-ı Hikme”t mecmuaları meydana gelmiştir. Hikmetler, Türkler arasında bir düşünce birliǧinin teşekkül etmesi bakımından çok önemli rol oynamıştır. Ahmed Yesevî’nin ardından müritleri vasıtasıyla onun tarikat yolu vetasavvufi düşünceleri zamanla Orta Asya’nın farklı bölgelerine yayılmıştır. Bu yolun takipçilerinin mensup olduǧu tarîkata Yeseviyye adı verildiǧi gibi, mensuplarından çoǧunun Türk olması sebebiyle “Silsile-i Meşâyıh-ıTürk” de denilmiştir.

Bir tarikat kurucusu olarak Ahmet Yesevi’nin İslam kültürüne kazandırdıǧı en önemli yeniliklerden birisi de “ahilik” teşkilatı olmuştur. Hoca Ahmed Yesevî’nin, ayet ve hadisler ışıǧında Müslümanları egoist düşünce-lerden kurtararak kardeşlik ve dayanışma içinde olması gerektiǧini belirtmesi, “ahilik” anlayışının gelişmesine ve tüm İslam coǧrafyasına yayılmasına yol açmıştır. Biz de bu bildirimizde Ahmet Yesevi tarafından temeli atılan Yeseviliǧin ahilik kültürüne olan etkilerini ortaya koymaya çalışacaǧız.

Anahtar kelimeler: Yesevilik, Ahilik, Kültür, Kardeçlik, Dayanışma

Yazar: Doç. Dr. Bakıt MURZARAİMOV
Sempozyum Adı: Uluslararası Ahilikte İş ve Ticaret Ahlakı Sempozyumu
Yıl: 2018