XIX. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA KIRŞEHİR SANCAĞI’NDA ORTAYA ÇIKAN BAZI MÜNFERİT ESNAF ANLAŞMAZLIKLARI VE AHİLİK KÜLTÜRÜ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Özet
Kırşehir Kazası, XIX. yüzyılın ikinci yarısında idari yönetim birimi olarak
başlangıçta önce Konya vilayetine bağlı bir kaza daha sonraları ise Ankara
Vilayetine bağlı olan bir sancak statüsündedir. Kentte ekonomik faaliyetler
hem kendi içerisinde ve hem de komşu vilayet ve sancaklarla kısıtlı da olsa bir
ticari alışveriş biçiminde sürmektedir. Tarım ve hayvancılık altyapısına dayalı
faaliyetler yanında küçük el sanatları da oldukça gelişmiş durumdadır. Şehir,
imkânsızlıklar içerisinde kendi kendisine yeten konumda bir Anadolu kenti
özelliğini uzun yıllar sürdürmüştür. Anadolu’yu genel olarak etkileyen bazı
tabiî afetlerden Kırşehir sancağı da nasibini almıştır.
Bu çalışmada XIX. yüzyılın ikinci yarısında meydana gelen esnafların yaşadıkları
münferit bazı meseleler ele alınmaya ve irdelenmeye çalışılmıştır.
Ana kaynak olarak Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri
Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nde yer alan belgeler kullanılmıştır. Resmi
yayınlardan Ankara vilayeti salnameleri ve diğer ikinci elden tetkik eserler
kullanılmak suretiyle konu açıklanmaya çalışılmıştır. Hayvancılığın yaygın
olmasından dolayı İstanbul’a koyun sevkiyatı yapabilen şehir esnafı ile satılan
yerlerdeki mali konularda alacak-verecek meseleleri ortaya çıkmıştır.
Kırşehir’deki bazı esnafların gerek devlet kurumlarıyla ve gerekse de halk ile
yaşadıkları ikili sorunlar yine çalışmada ele alınmaya ve değerlendirilmeye
çalışılmıştır. Şehirde yaşayan ve demircilik mesleğiyle uğraşan gayrimüslim
ahalinin esnaflık bağlamındaki davranışları ve uygulamaları bir başka konu
başlığını oluşturmaktadır. Kırşehir’de çeşitli mesleklere mensup esnaf ve sanatkârların
azlığından dolayı kente başka yerleşim birimlerinden esnaf gönderilmesi
de temel konu alt başlıklarından birisini oluşturmaktadır.
Ahilik kültürü Anadolu’nun en eski ve köklü sivil toplum teşkilatlanmalarından
birisidir. Ortaya çıkan meseleler ahilik kültür ve terbiyesi bağlamında
irdelenmeye çalışılacaktır. Çalışma ile Kırşehir ekonomi tarihine, ahilik kültürüne
ve yaşantısına katkı sağlanması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Kırşehir, Ahi Evran, Ekonomi, Esnaf, Osmanlı Devleti,
Ahilik Kültürü

SOME INDIVIDUAL CRAFTSMEN DISPUTES IN
THE KIRŞEHİR SANJAK IN THE SECOND HALF OF
THE 19TH CENTURY AND THEIR EVALUATION IN
THE CONTEXT OF THE AHILIK CULTURE

Abstract
In the second half of the 19th century, the Kırşehir District initially belonged
to the Konya province as an administrative unit then it had the status
of being a sanjak belonging to Ankara Province. Economic activities in
the city continued both internally and in a limited commercial exchange with
neighboring provinces and sanjaks. Alongside activities based on agriculture
and animal husbandry, small handicrafts were also quite developed. The city
sustained itself as a self-sufficient Anatolian town for many years despite limitations.
Kırşehir sanjak was also affected by some natural disasters that
generally impacted Anatolia.
This study attempts to address and analyze some individual issues experienced
by craftsmen in the second half of the 19th century. The main sources
used were documents from the Ottoman Archive of the Presidency of the Republic
of Turkey State Archives. Official publications such as Ankara Province
Yearbooks and other secondary sources were also utilized to explain the
subject. Due to the prevalence of animal husbandry, financial disputes arose
among city craftsmen who shipped sheep to Istanbul and in the places where
they were sold. The study also examines bilateral problems experienced by
some craftsmen in Kırşehir with both state institutions and the public. The
behaviors and practices of the non-Muslim population involved in blacksmithing
in the city form another topic of discussion. The shortage of craftsmen
and artisans in various professions in Kırşehir led to the importation of craftsmen
from other settlements, which is another major subtopic.
Ahilik culture is one of the oldest and most established civil society organizations
in Anatolia. The issues that arose are examined in the context of Ahilik
culture and discipline. The study aims to contribute to the economic history of
Kırşehir, the culture of Ahilik, and its lifestyle.

Keywords: Kırşehir, Ahi Evran, Economy, Craftsmen, Ottoman Empire,
Ahilik Culture

 

Yazar: Prof. Dr. Naci ŞAHİN
Sempozyum Adı: 7. Uluslararası Ahilik Sempozyumu (2024) - Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
Yıl: 2024
Yayınlandığı Dergi / Yayın Adı: 7. Uluslararası Ahilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı Cilt-1