TOPLUMU KRİSTALİZE EDEN SOSYO–KÜLTÜREL DEĞERLER: AHİ BİRLİKLERİ

SOCIO-CULTURAL VALUES CRISTALIZING THE SOCIETY: AHI UNIONS

Özet
Ahilik; Anadolu Selçuklu Devleti zamanında kökleşerek, Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda çok önemli rol oynayan birliklerdir. Aslında ahilik; tarihi ve sosyo-ekonomik zorunlulukların ortaya çıkardığı bir üreticiler birliği, esnaf birliğidir. Bir toplumda üreticinin amacı; doğrudan tüketici ile iletişim halinde olup; kaliteli, bol ve ucuz üretim ihtiyaçlarının giderilmesini sağlamaktır. Bir diğer ifade ile amaç; iktisadın temeli iki kült kavram olan arz ve taleptir. İşte ahilik de iktisadın temeli olan bu iki kült kavramın gündelik hayatta yer bulduğu üretim ve tüketim ilişkileri ile yakından ilgilidir. Ancak burada klasik iktisattan farklı olarak üretimin amacı sadece kâr elde etmek değil; bunun yanı sıra başkasına muhtaç olmadan yaşamak ve başkalarına yardım etmek; diğer bir ifade ile üretilen mal ve hizmetlerden herkesin faydalanmasını sağlamaktır.
Devletin küçük bir organı gibi işleyerek toplumsal düzenin sağlanmasına hizmet eden ahi birlikleri, toplumun yalnızca bir kesimini değil; tamamını iktisadi ve sosyo – kültürel açıdan etkilemektedir. Çalışmanın amacı; ahi birliklerinin Osmanlı iktisadi ve sosyo – kültürel yapısı içerisindeki konumunu değerlendirmektir. Bu değerlendirmeyi yaparken; ahi birliklerinin Osmanlı toplumunda meydana getirdiği sosyo – kültürel değerler tespit edilmeye çalışılmıştır.
Çalışmada temel kaynak olarak; İstanbul Külliyâtı eserleri içerisinde yer alan ahkâm defterlerindeki kayıtlar esas alınmıştır. Söz konusu kayıtlar
XVIII.    yüzyıla ait olduğundan, ahi birlikleri ile ilgili bu çalışma kapsamında yapılan tüm yorum ve değerlendirmeler XVIII. yüzyıl çerçevesinde olmuştur.

Anahtar Sözcükler: Ahilik, esnaf, ahkâm defteri

Abstract
Ahi communities, that are laid in the time of Anatolian Seljuk Empire, played a very important role in the establishment of the Ottoman Empire. In fact ahi communities is a union of producers, artisan communities, which is created by the historical and socio-economic necessities. The producer’s aim in a society is to meet the needs as high quality, abundant and inexpensive, communicating with the consumer directly. In other words the aim is supply and demand that are two cult concepts of economics. Here, ahilik is closely related to the relations of production and consumption that taking place in daily life of these two cult concepts. However, unlike classical economics, the aim of production is not only to make profit; besides living without being in need of others and helping to others; in other words, providing that everyone utilise by produced all goods and services produced.
The ahi communities, which serve as a small part of the state, affect all parts of society, not few part, as economic and socio – cultural. Evaluating the position of the ahi communities in the Ottoman economic and socio - cultural structure is the aim of this paper. The socio - cultural values of the ahi communities in the Ottoman society were tried to be determined while making this evaluation.
Records in provisions books of İstanbul’s collection were taken as the basis source. Because of mentioned records refer to XVIIIth century, all comments and evaluations which done about ahi communities within this paper, represent XVIIIth century.

Keywords: Ahi Communities, artisan, provisions books

Yazar: Yasemin ÇİFTÇİ

Yıl: 2019