TİCARETTE YERGİ VE ÖVGÜ: ESNAF DESTANLARI ÖRNEĞİ

PRIDE AND RIDICULE: EXAMPLES OF TRADE IN THE LEGENDS

Özet
Âşık tarzı edebiyat geleneğine içinde kabul edilen destan türü şiir, konusunu
hayatın her alanından almaktadır. Destanların işlediği konulardan
olan esnaf destanları, Türk toplumunun ticaret hayatını, ticarete bakışını
ve ticaret erbabını anlatmaktadır. Destan konulu çalışmalarda “Esnaf ve
İş Destanlar” olarak sınıflandırmada yer alan bu tür, işlediği kesimi bütün
yönleriyle işler. İyi ve olumlu yönlerini;
“Esnaf dilberini eyledim seyran
Her birisi benzer melek simaya
Görenlerin aklı olur perişan
Aferin onları doğuran anaya”
mısralarında olduğu gibi övgü dolu mısralarla işlerken, hile yapan,
ticaret ahlakına uymayan esnafı da Ruhsatî’nin;
Ölçtün özeni,özeni
Bana eyledin düzeni
Yerin katıran kazanı;
Düşesin, Seyit Efend
mısralarında olduğu gibi yermekle kalmaz beddua da eder.

Anahtar Sözcükler: Yergi, Övgü, Esnaf Destanları

Abstract
Epic poetry accepted as belonging to the romance genre of the literary
tradition takes various aspects of life as its theme. The legendary tales
centred around the life of fabled tradesmen tell us something of trading life
and the general views on commerce within Turkish society, as well the deep
proficiency of mercentile culture. Such works are classed as ‘Merchant and
Trade Legends,’ and the segment finds a home in this category in every way.
In good and positive ways;
“I was captivated by the trademen on a jaunt See their every angelic
visage Be you wise or wretched Hail their being born of this world”
Whilst these lines are full of praise, Ruhsati doesn’t fail to follow such
lauds with notes on the artisans’ sly, unethical nature;”You measured with
care And made the measure of me The jackass takes all You’ll get there in
the end, Said Efendi”
The poet goes on to vilifying and even curse them to God.
The edict, along with the epics which qualify as belonging to romance literature which incorporates the themes of trade, merchants, and commercial
codes reflect the code of the Sufi guild.

Keywords: Prıde and Rıdıcule Trade in the Legends.

Yazar: Prof. Dr. İsmet ÇETİN

Yıl: 2017