SELÇUKLULAR, ÇOBANOĞULLARI, CANDAROĞULLARI VE ERKEN OSMANLI DÖNEMİNDE KASTAMONU ÇEVRESİNDE AHİLER
ÖZET
Kastamonu, Selçuklular devrinde Bizans’a karşı yürütülen gaza faaliyetlerinde askerî-siyasî-kültürel açılardan “Uc” merkezi olarak öne çıkmış önemli bir Anadolu kentidir. Selçuklulara bağlı Çobanoğulları ve bu beyliğin halefi Candaroğullan zamanında şehirleşme, nüfus ve İktisadî yapı bakımından büyümesini sürdüren Kastamonu, XIV. yüzyılda Anadolu’nun büyük ve müreffeh kentlerinden biri haline gelmiştir. Bunda bilhassa Ahilerin bölgedeki şehir ve kasaba merkezleri ile ulaşım yollan üzerinde tesis ettikleri tekke-zaviyelerin büyük rolü olmuştur.
Selçuklu ve Beylikler devrinde Sinop, Çankırı ve Bolu yöreleri de Kastamonu “Uc” merkezinin etkisi altında kalmıştır. Osmanlılar XIV. yüzyıl ortasında Bolu, Zonguldak yöresine, XV. yüzyılın ilk yarısında Çankırı vilâyetine ve aynı yüzyılın ikinci yarısında Candaroğullan beyliği elindeki Kastamonu ve Sinop şehirlerine hâkim olarak bugünkü Batı Karadeniz topraklarında siyasî birliği kesin olarak sağlamışlardır.
Bu çalışmada, bahsi geçen dönemlerde Kastamonu ve çevresinde Ahilerin faaliyetleri, kurdukları zaviyeleri, bunların işleyişleri ve gelir kaynakları üzerinde durulmuş; Ahiliğin, bölgenin sosyo-kültürelyapısına katkısı ele alınmıştır.
ABSTRACT
Kastamonu is an important Anatolian city as a “borderland” centre in the holy wars done against Byzantium during the Seijuk period as its military-political-cultural points. Kastamoflu ongoing its development of urbanization, population and economic structure during the period of çobanoğulları an this beyliks successor Candaroğullan bound to Seljuks has become one of the big and prosperous cities of Anatolia in the 14th century. Especially the tekke-zavias established at the cities, suburb centres and transportation rotes in the area by the Akhis has an important role.
During the Seljuk and Beyliks period Sinop, çankiri and Bolu areas have been affected by the Kastamonu “borderland” centre. Ottomans provided the political unity firmly as the present Western Blacksea territory by dominating Bolu and Zonguldak in the middle of 14th century, çankiri in the first half of the 15th century and Kastamonu and Sinop in the domination of Candaroğulları in the second half of the same century.
Tn this study, the facilities of the Akhis, the zaviyes they have founded, their functioning and income sources in Kastamonu and vicinity during the mentioned period; the contribution of Akhism in the socio-cultural structure of the area has been discussed.
Yazar: Cevdet YAKUPOĞLU
Yıl: 2008
Bildiri Metni