PÂYİTAHT İSTANBUL’DA BALIKÇI ESNAFI

Özet
Bu çalışmada Osmanlı döneminde özellikle İstanbul’da gerçekleştirilen
balık ile ilgili ticari faaliyetler genel olarak ele alınmaktadır. Böylece bu faaliyetlerin
hangi esnaflar tarafından ve nasıl yapıldığı incelenmektedir. Çalışmada
Osmanlı İstanbul’unda balıkçılık ve balıkçı esnafı ile ilgili önemli gelişmeler
hakkında bilgi verilmektedir. Osmanlı esnafı çalışmalarının önemli bir
kaynağı olan Evliya Çelebi Seyahatnamesi, İstanbul balıkçıları hakkında da
önemli bilgileri ihtiva etmektedir. Bu çalışmada Evliya Çelebi’nin eserinden
yararlanılarak İstanbul balıkçı esnafı tablo halinde listelenmiştir. Ayrıca İstanbul
balıkçı esnafı ile devlet arasında, özellikle vergi alanındaki ilişki, arşiv
belgelerine yansıdığı şekilde aktarılmaktadır. Bu hali ile çalışmada ağırlıklı
olarak XVII. ve XVIII. yüzyıllar ele alınmaktadır. Bununla birlikte konunun
daha iyi açıklanması, bütünlüğün sağlanması amacıyla önceki dönemlerdeki
uygulamalar ile konu ile bağlantılı XIX. yüzyıl kaynaklarından da yararlanılmıştır.
Çalışma ile İstanbul’da balıkçılığın çok önemli bir faaliyet olduğu ve alanında
uzmanlaşmış esnaflar tarafından yapıldığı ortaya konmuştur. Bu esnaf
grubu kethüda, yiğitbaşı ve esnaf ustaları gibi temsilcileri ile Ahilik teşkilatının
izlerini barındıran geleneksel Osmanlı esnaf kollarından biridir. Ayrıca
Osmanlı İmparatorluğu’nda balıkçılık tekniklerinin ve balıkçı esnafının faaliyetlerinin,
incelenen dönem göz önüne alındığında, çok değişken olmadığı
anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Balık, Balıkçılık, İstanbul, Osmanlı, Ahilik.

FISHER TRADESMEN IN THE OTTOMAN’S
PAYÎTAHT

Abstract
This study generally examines the commercial activities related to fish during
the Ottoman period, particularly in İstanbul. In doing so, it explores which
tradesmen were involved in these activities and how they were conducted.
The study provides information on significant developments regarding fishing
and fishermen’s guild in Ottoman İstanbul. Evliya Çelebi’s Seyahatname, an
important source for studies on Ottoman guilds, also contains valuable information
about the fishermen of İstanbul. In this study, the fishermen’s guilds
of İstanbul have been listed in a table format using information from Evliya
Çelebi’s work. Additionally, the relationship between the fishermen’s guilds
of İstanbul and the state, particularly in the area of taxation, is presented as
reflected in archival documents. In this form, the study primarily focuses on
the XVIIth and XVIIth centuries. However, to provide a better explanation
and ensure coherence, practices from earlier periods and sources related to the
XIXth century have also been utilized.
This study reveals that fishing in İstanbul was a highly significant activity
carried out by tradesmen specialized in the field. This guild, with representatives
such as the kethüda, yiğitbaşı, and master craftsmen, is one of the traditional
Ottoman trade groups that reflect the traces of the ahilik organization.
Additionally, it is understood that fishing techniques and the activities of the
fishermen’s guild in the Ottoman Empire did not vary significantly, based on
the examined sources.

Keywords: Fish, Fishing Industry, İstanbul, Ottoman, Akhism.

 

Yazar: Dr. Öğr. Üyesi A. İstemi SAYLAM
Sempozyum Adı: 7. Uluslararası Ahilik Sempozyumu (2024) - Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
Yıl: 2024
Yayınlandığı Dergi / Yayın Adı: 7. Uluslararası Ahilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı Cilt-II