OSMALILARDA NARH UYGULAMASINDA ESNAF VE FİYAT İLİŞKİSİ: TRABZON ÖRNEĞİNDE İKTİSADİ BİR DEĞERLENDİRME

Özet
Osmanlılarda Ahiliğin bir parçası veya devamı olarak bilinen esnaf birlikleri,
şüphesiz ticari hayatta etkin bir yere sahipti. Onların tarihi süreçteki en
büyük sorumlulukları belki de üretim ve pazarlama noktasında kendini gösterdi.
Bilhassa şehir ve kasabalarda ürün ve hizmet üretimini uzmanlaşmış
kadrolar eliyle ifa eden esnaf birlikleri, devletin refah politikaları çerçevesinde
hareket etmek zorundaydılar. Zira halkın refahını üstün tutan devlet, buna
uygun olarak piyasayı kontrol altına alabilen Narh sistemini geliştirdi ve bu
sistemin devamı için de zamanla bir takım tedbirler aldı. Esnafın üretimini
pazarlama noktasında ön plana çıkan narh uygulaması, uzun bir dönem devletin
en önemli işleri arasında yer aldı. Esnaf ve fiyat ilişkisi açısından öne çıkan
Narh uygulaması, genel fonksiyonuyla piyasayı düzenleme çerçevesinde
haksız rekabetin önlenmesi, imalat ve arzın düzenlenmesi, tekelci eğilimlerin
engellenmesi ve fiyat istikrarı gibi esnafı yakından ilgilendiren birçok düzenlemeyi
içermekteydi.
Gerek merkezde gerekse taşrada ihtisap kanunnameleri başta olmak üzere
esnaf defterleri ve narh listeleriyle belirli düzen içerisinde seyreden esnaf ve
narh uygulaması, temelde devletin aynı politikası çerçevesinde şekillendi. Bu
yönde bahsi geçen husus, elimizin altında bulunan Trabzon Kadı Sicillerindeki
Narh kayıtları başta olmak üzere konuyla ilgili önde gelen ikinci el kaynaklar
muvacehesindeki yorumlara dayalı olarak devletin önemli bir liman şehri
olan Trabzon üzerinden izah edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlılar, Ahilik, Esnaf Birlikleri, Narh, Trabzon.

THE RELATIONSHIP BETWEEN TRADESMEN
AND PRICES IN THE NARKH PRACTICE IN THE
OTTOMANS: AN ECONOMIC EVALUATION IN THE
TRABZON EXAMPLE

Abstract
Trades unions, known as a part or continuation of the Ahilik in the Ottomans,
undoubtedly had an active place in commercial life. Perhaps their
greatest responsibility in the historical process manifested itself at the point
of production and marketing. Trade unions, which produced products and services
by specialized staff, especially in cities and towns, had to act within the
framework of the welfare policies of the state. Because the state, which prioritized
the welfare of the people, developed the Narkh system, which could
control the market accordingly, and took some measures over time to maintain
this system. The practice of price, which comes to the fore in terms of marketing
the production of tradesmen, was among the most important affairs of the
state for a long time. The Narkh practice, which stands out in terms of the relationship
between tradesmen and prices, included many regulations that were
closely related to tradesmen, such as preventing unfair competition, regulating
manufacturing and supply, preventing monopolistic tendencies and price stability
within the framework of regulating the market with its general function.
The practice of tradesmen and narhs, which follows a certain order both in
the center and in the provinces with the acquisition laws, tradesmen’s books
and price lists, was basically shaped within the framework of the same policy
of the state. The issue mentioned in this direction will be tried to be explained
through Trabzon, an important port of the state, within the framework of comments
based on other sources on the subject, especially the Narh records in the
Trabzon Kadı Registers that we have at our disposal.

Keywords: Ottomans, Ahilik, Trades Unions, Narkh, Trabzon.

 

Yazar: Prof. Dr. Temel ÖZTÜRK
Sempozyum Adı: 7. Uluslararası Ahilik Sempozyumu (2024) - Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
Yıl: 2024
Yayınlandığı Dergi / Yayın Adı: 7. Uluslararası Ahilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı Cilt-II