FÜTÜVVETNÂMELERİN IŞIĞINDA AHİ BİRLİKLERİNİN SİYASÎ VE ASKERÎ YÖNÜ

THE POLITICAL AND MILLITARY POINT OF AHI UNION IN THE LIGHT OF FUTUVVETNAME

Özet

Ahilik, en bilinen yönüyle bir esnaf teşkilatı olmasına rağmen siyasî, askerî, dinî, ahlâkî, sosyal, kültürel ve ekonomik yönleri de olan bir ör- güttür. XIII. yüzyıldan itibaren Anadolu’nun tamamına yayılmış olan bu örgütün bazı izleri bugüne kadar gelmiştir. Ahiliğin en önemli kaynakların- dan olan Fütüvvetnâmelerin çoğu Ahileri, Seyfî ve Kavlî olmak üzere ikiye, bir kısmı da Şürbî’nin de eklenmesiyle üçe ayrıldığını belirtir. Teşkilata sadece sözlü olarak katılanlara Kavlî, tuzlu sudan içerek dâhil olanlara Şurbî, kendilerine teşkilat içinde kılıç verilenlere ise Seyfî adı verilmek- tedir. Örneğin Necm-i Zer-kûb’un “Fütüvvetnâme”sinde, Ahiler üç sınıfa ayrılmaktadır. Ahilerde bu sınıflandırmanın fütüvvetten gelen bir anlayış olmadığını söyleyenler de bulunmaktadır. Ancak Ahilerin, Kayseri’yi on beş gün kahramanca Moğollara karşı savunması, onların ne kadar güçlü ve savaşçı bir yapıya sahip olduklarını göstermektedir.
Biz bu çalışmamızda başta Fütüvvetnâmeler olmak üzere diğer eser- lerinde ışığında Ahiliğin çok bilinmeyen bir yüzü olan siyasî ve askerî yönünü ele alacağız.

Anahtar Sözcükler: Anadolu, Askerî, Ahi Evren, Fütüvvetnâme, Ahi Birlikleri.

Abstract

Although it is a tradesman organization with its widely known Akhisamspiescat,n organization that has political, military, religious, moral, so- cial, cultural and ecenomic aspects. Some traces of this organization, whi- ch is the most important source of Akhism is divided into two parts as Seyfi, Kavli and some indicate that is divided into three by adding Şurbi. The people who participated in the meeting verbally called Kavli, and Shurbi was called for the ones who attended the organization by drinking salty water, and those who were given swords in the organization are called Seyfi. For example Futuvvetname of Necm-i zer-küb, Akhis was divided into three classes. There are also the ones who say that this classification is not a concept coming from the Futuvvet. However, the fact that the Akhis defended Kayseri against the Mongols fpr fifteen days, shows how strong and warlike they are.
In this study, we will examine the political and military aspe- ct of Akhism, which is an unknown face in the light of Works, especially Futuvvetnames.

Keywords: Anatolia, Military, Ahi Evren, Fütüvvetnâme, Akhi Unions.

Yazar: Doç. Dr. Abdullah KAYA

Yıl: 2018