FÜTÜVVETLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR VE RAZAVÎ FÜTÜVVETNAMESİ’NDE PEYGAMBERLER

CONCEPTS RELATED TO FUTUWWAH AND PROPHETS IN RAZAVÎ FUTUWWATNAMAH

Özet
Fütüvvet; cömertlik, olgunluk, kahramanlık, gençlik gibi manalara gelen Arapça kökenli bir kelimedir. Fütüvvetname ise fütüvvetin kural, inanç, gelenek ve uygulamalarının anlatıldığı eserlerin genel adıdır. 13. yüzyıldan itibaren fütüvvet hakkında bilgi veren Türkçe Fütüvvetnamelerin yazılmaya başlandığı görülür. Daha öncesinde ise bu tarzda yazılmış birtakım eserler vardır ancak söz konusu eserler fütüvvet teşkilatı ile ahiliği ve bunların kendi içerisindeki düzenini, uygulamalarını, düsturlarını net olarak anlatmaktan uzak oldukları için tam bir Fütüvvetname niteliği taşımazlar. 13. yüzyıldan itibaren ise Arapça, Farsça, Türkçe yazılmış olan eserler fütüvvetin örgütlenmesi, kuralları, doğruları etrafında şekillenmeye başlamış olan müstakil eserlerdir. Eserlerde esnaflık, cömertlik, doğruluk gibi kavramlar ile tasavvuf bir arada verilmiştir. Kuran, hadisler, peygamber kıssaları fütüvvetin ana kaynağı, doğuş vesilesi olmuş; iyi ve doğru insan olmak etrafında birleşen kaideler örnek şahsiyetler olan peygamberlerin şahsında şekillenmiştir. Fütüvvetin anlatıldığı eserlerde işlenen konular başta Hz. Muhammed ile Hz. Ali olmak üzere birçok peygamber ve diğer din büyüklerine dayandırılmıştır. Çalışmada fütüvvet ve ilişkili olduğu kavramlar açıklanmış 16. yüzyılda kaleme alınmış olan Razavî Fütüvvetnamesi'nde hangi peygamberlere ne şekilde yer verildiği üzerinde durulmuştur. Fütüvvetnamede ilk beli bağlananlar ve temsil ettikleri esnaf kolları verilerek Razavî Fütüvvetnamesi'nin daha iyi tanınması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Fütüvvet, Fütüvvet-nâme, Peygamberler, Razavî,
Fütüvvet-nâme-i Kebîr

Abstract
Futuwwah; is a word of Arabic origin, which means generosity, maturity, heroism and youth. Futuwwatnamah is the general name of the works in which the rules, beliefs, traditions and practices of futuwwah are explained. From the 13th century onwards, it was seen that Turkish Futuwwatnamahs were written, which gave information about futuwwah. Previously, there are some works written in this style, but these works do not carry the nature of a full Futuwwatnamah because they are far from explaining the futuwwah organization and its morality and their order, practices and principles within themselves. Starting from the 13th century, the works written in Arabic, Persian and Turkish are independent works that have started to take shape around the organization, rules and truths of the futuwwah. In the works, concepts such as craftsmanship, generosity, righteousness and mysticism are given together. The Qur'an, the hadiths and the prophets were the main source of futuwwah and the occasion of birth; the rules that unite around being good and righteous are shaped in the person of prophets who are exemplary personalities. The topics covered in the works in which futuwwah is explained are primarily Hz. Muhammed and Hz. Ali, many prophets and other religions were based on. In the study, the futuwwah and its related concepts were explained and the prophets used in the Razavî Futuwwatnamah, which was written in the 16th century, were emphasized. It is aimed to get a better recognition of the Razavî Futuwwatnamah by giving the first ties and the branches of the trades they represent.

Keywords:    Futuwwah,    Futuwwatnamah,    prophets,    Razavî, Fütüvvetname-i Kebir

Yazar: Dr.Öğr. Üyesi Murat KEKLİK

Yıl: 2019