EMİR ABDULKADİR El-CEZAYİRÎ’NİN UHUVVET VE FÜTÜVVET ANLAYIŞI

Özet
Emir Abdulkadir el-Cezayirî, fütüvvet ahlakının güzelliklerini hayatının her alanına yansıtmıştır. Mürüvvet, cömertlik, fütüvvet ve uhuvvet gibi ahlak ilkelerini hayatına aksettiren, tam manasıyla örnek bir şahsiyet sergileyen Emir Abdulkadir; ‘el-Mevâkıf’ isimli eserinde dini, ilmi ve siyasi alanlarda ‘ben’ ve ‘öteki’ arasındaki doğru ilişkisinin nasıl olması gerektiğini: ’’Ben, senim.’’ İfadesiyle açıkça ortaya koymuştur. ’‘Ben senim’’ diyerek, başkalarının hizmetinde kalmak suretiyle enaniyeti (egoyu) yok etmeyi esas alan fütüvvet makamına, işaret etmiştir.
Fütüvvet ahlakının prensipleri hayatının farklı alanlarına yansımıştır. Örneğin bu alanlardan bir tanesi olan ilmi sahadaki tutumunu, Fransız ihtilaline karşı yirmi beş sene devam eden, uzun kahramanca mücadelesinde; en azılı düşmanın bile onun merhametini, insanlığını, özelliklede esirlere, yenilenlere ve zayıflara karşı örnek muamelesini itiraf etmesinde, görmek mümkündür. General Beyco, bir mektubunda onu mesihe benzetmektedir. Aynı şekilde, Fransız bir piskopas; Hristiyan esirlere bir din adamı göndermek için onunla görüşmek istediğinde, Emir Abdulkadir onun isteğini kabul etmiş ve şu ilavede bulunmuştur: ‘’Bu davranışımın Rabbimi razı edeceğinden eminim çünkü; ben onun bazı kullarına rablerini zikretme ve dinlerinin buyruklarına uyma fırsatı veriyorum, hiç şüphesiz her birey atasının dinine tabi olmaktadır, Allah salih kullarını sever.’’ bunun gibi hayatının diğer alanlarında da fütüvvete dair izler görmek mümkündür.

Anahtar Sözcükler: Uhuvvet, Fütüvvet, Abdulkadir el-Cezâyirî, Fransız işgali, Dini alan, Siyasi alan, İlmi alan.
 

Yazar: Dr. Öğ. Üyesi Amira Samy Mahmood HUSSIEN

Yıl: 2019