DÜZENSİZLİĞİN İÇERİSİNDE DİRLİK VE DÜZENLİK ADAMI OLARAK AHİ EVREN VE AHİLİK

Fütüvet, Ahilik ve Ahi Evren 

İslamiyet’in ilk yıllarından itibaren Araplar arasında kurulmaya başlayan ve zamanla Tasavvufi bir içerik kazanan fütüvvet (fityan) toplulukları, Ahiliğin kaynağı olarak çıkar karşımıza. Nitekim İslamiyet’in yayılmasına paralel olarak Irak, İran, Türkistan, Semerkant, Endülüs ve Mısır gibi ülkeler yanında Anadolu’da da yayılma imkânı bulan Ahilik, zamanla birçok devlet adamlarını, kadı, müderris ve tarikat şeyhlerini bünyesinde toplamış, köylere kadar yayılarak devlet otoritesinin zayıfladığı her yerde mahalli otoriteyi sağlamış, Osmanh Devleti’nin kuruluşunda da büyük bir rol oynamıştır.

Hemen bütün araştırmacılar, Ahiliğin futüvvet ile alâkasını üstü örtülü veya açık olarak kabul etmişlerdir. Ahilik, futüvvet teşkilatı ile çok yakından ilgilidir. Ahilik, niçin futüvvet kuruntunun ortaya çıkışından önce değil de, sonra doğmuştur? Öyle ya da böyle, Ahilik, günümüzden tamamen farklı sosyo-ekonomik değer yargılarına ve şartlara bağh bulunan İslam, Ortaçağ Müslüman toplumlarmın ortaya çıkardığı bir kurumlaşmadır.

Bu anlamda Ahi Evren, Ahiliğin kurucusu değil, 13.yüzyıl Anadolu’sunda Anadolu Ahiliğini belki yeniden sağlam bir örgütlenmeye kavuşturan şahsiyetlerden önemli birisidir.

Yazar: Adnan YILMAZ

Yıl: 2004