ASKERİ DEVRİM SÜRECİNİN OSMANLI OKÇULUK ESNAFI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Özet
Askeri devrim tezi Osmanlı askeri tarihi çalışan akademisyenler arasında
oldukça revaçta bir konudur. Bu teze göre, ok, yay mızrak, balta ya da
gürz gibi geleneksel silahlar kullanan orduların XVI. yüzyıldan itibaren ateşli
silahlarla donatılması savaş taktiklerinde, askere alma usullerinde ve kale
mimarilerinde önemli bir değişime sebebiyet vermiştir. Bu değişim idari ve
iktisadi alanlara sirayet ederek bürokrasinin gelişmesi sağlamış ve böylece
19. yüzyılda karşımıza çıkan modern ulus-devletlere giden sürecin önünü açmıştır.
Askeri devrim tezi pek çok tarihçi tarafından kabul edilmektedir. Hâlbuki
bu çalışmaya konu olan ok ve yay gibi geleneksel silahlar, modern ateşli
silahlara kadar binlerce yıl boyunca birincil saldırı ve savunma aracı olarak
kullanılmış ve bu silahların üreterek ekonomik gelir elde eden okçu ve yaycı
gruplar oluşmuştur. Bu çalışmanın temel amacı askeri teknolojide yaşanan
dönüşümün sonrasında ok-yay üreten esnaflar ve Osmanlı okçuluk tarihi üzerinde
nasıl bir etkisi olduğunu anlamak ve açılmaya çalışmaktır.
Öncelikle Osmanlı Devleti’nde sportif amaçlı ve askeri amaçlı olmak üzere
iki farklı türde üretilen oklar ve yaylar incelenecektir. Daha sonra Osmanlı
Devleti’ndeki narh kayıtları üzerinden pazarlarda satılan ok ve yay fiyatlarındaki
değişime dikkat çekilerek askeri okçuluğun yerini sportif okçuluğa bıraktığı
açıklanacaktır. Son bölümde ok ve yay üreten esnaf gruplarının okçuluğu
kurumsallaştırmak adına hangi adımları attıkları ele alınacaktır. Bu sayede,
17. yüzyıl ordularında yaşanan askeri teknolojik değişimin geleneksel silah
üretimi üzerindeki etkilerinin daha iyi anlaşılması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Askeri Devrim, Okçuluk, Narh, Esnaf, Kemankeş,
Tirendaz

THE EFFECTS OF THE MILITARY REVOLUTION ON
THE OTTOMAN ARCHERY GUILD

Abstract
The military revolution thesis is a prevalent topic among academics studying
Ottoman military history. According to this thesis, the equipping of armies
using traditional weapons such as arrows, bows, spears, axes, or maces with
firearms from the 16th century onwards caused a substantial change in war tactics,
recruitment methods, and castle architecture. This change spread to the
administrative and fiscal areas, enabling the development of bureaucracy and
thus paving the way for the process leading to the modern nation-states that
emerged in the 19th century. Many historians accept the military revolution
thesis. However, this thesis does not explain what happened to conventional
weapons and their manufacturers. Whereas, old-style weapons such as bows
and arrows, which are the subject of this study, were used as essential offensive
and defensive weapons for thousands of years until modern firearms, and
craftsmen like fletchers and bowyers were formed who earned economic income
by producing these weapons. The main objective of this study is to understand
and explain the impression of the transformation in military technology
on artisans like bowyers and fletchers and the history of Ottoman archery.
First, two different types of arrows and bows produced in the Ottoman Empire
for sportive and military purposes will be examined. Later, by drawing
attention to the change in the prices of arrows and bows sold in the markets
through the Narh records in the Ottoman Empire, it will be explained that military
archery was replaced by sportive archery. The last section will discuss
the steps taken by the craftsman groups that manufacture arrows and bows to
institutionalize archery. In this way, it is aimed to understand the effects of military
technological changes in the 17th century armies on traditional weapons
production.

Keywords: Military Revolution, Archery, Bow, Arrow, Artisan, Archer,
Marksman

 

Yazar: Dr. Öğr. Üyesi Şükrü Seçkin ANIK
Sempozyum Adı: 7. Uluslararası Ahilik Sempozyumu (2024) - Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
Yıl: 2024
Yayınlandığı Dergi / Yayın Adı: 7. Uluslararası Ahilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı Cilt-1