AHİLİKTE SOSYAL HİZMET UYGULAMALARI

SOCIAL SERVICES APPLICATIONS IN AHI ORGANIZATION

Özet

Ahilik, XIII. yüzyılda Anadolu’da görülmeye başlayan ve bir süre sonra Osmanlı Devleti’nin kurulmasında önemli rol oynayan dini-içtimai teşkilatın adıdır. Kaynağını çok daha eski dönemlere dayanan Fütüvvet teşkilatından alsa da Ahilik, Türkler’in kendine has teşkilatlanmasının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır.
Modern bir terim olan sosyal hizmetler, toplumda dezavantajlı grup lar olarak tanımlanan yaşlı, engelli, hasta, yardıma muhtaç kadın ve çocuklar başta olmak üzere bütün bireylerin desteklenmesini hedefleyen bir disiplindir. Sosyal hizmet uygulamaları sağlık, sosyal, psikoloji, eğitim, ekonomi ve daha birçok alanı kapsamaktadır. Terim olarak Batı kaynaklı olan sosyal hizmetler, en ideal şekilde İslam Medeniyeti’nde pratiğe geçirilmiştir. Ortaçağ Avrupası’nda Kilisenin önderliğinde bazı uygulamalar görülse de Batı’da sosyal hizmetler XIX. yüzyılda kurumsallaşmıştır.
Ahilik, yardım temeli üzerine kurulmuş olan, bütün prensiplerini dinîn asıl kaynağından alan bir teşkilattır. Bu teşkilat, ahlak, sanat, misafirperverlik, yardımseverlik ve ticarette disiplini uyumlu bir şekilde barındıran sosyal hizmet faaliyetlerini hayata geçirmiştir. Ahilik, asırlarca esnaf, sanatkâr ve meslek erbabına yön vererek onların çalışmalarını düzenleyen bir müessesedir. Bu müessese, sosyal, ahlakî, iktisâdi, siyasî ve eğitim-öğretim fonksiyon ve faaliyetlerinin en verimli şekilde icra edilmesini sağlamıştır.
Ahiler, şehirlerden köylere, ülkenin ücra köşelerine kadar yayılan toplantı ve konaklama evleri kurmuşlardır. Bu uygulama, konaklama yerlerinin az bulunduğu bir dönemde büyük bir sosyal hizmet uygulamasının yerine getirilmesini sağlamıştır. Ayrıca Ahi teşkilatları, üyelerinden topladıkları aidat ve diğer bağışlarla yardıma muhtaç kimsesiz ve fakirlerin evlenme, doğum, hastalık, ölüm gibi durumları için destek sağlamış, aşevleri kurmuşlardır. Ahiler yerleştikleri şehir, köy ve kasabalara sadece zaviye değil, medrese, mescit ve cami, kurarak yerleşim alanlarının eğitim-öğretim ve dini yaşantısına katkıda bulunmuşlardır.
Bu tebliğde, Ahiliğin, ilk dönemlerinde toplumun hemen her kesimine yönelik ortaya koyduğu sosyal hizmet uygulamaları örnekleriyle ele alınacaktır.

Anahtar Sözcükler: Ahilik, Sosyal Hizmet, Dayanışma, Din, Eğitim.

Abstract

Ahi organization is the name of the religious-social organization which started to be seen in Anatolia in XIII. century and played an important role in the establishment of the Ottoman State. Ahi organization although the source of the foundation was from the organization of futuvve organization which was based on much earlier periods, emerged as a result of the
organization of the Turks.
Social services, a modern term, is a discipline that aims to support all individuals, especially the elderly, disabled, sick, needy women and children, who are defined as disadvantaged groups in society. Social services include health, social, psychology, education, economics and many other areas. The term social services, which originate in the West, is best practi- ced in Islamic civilization. Although there are some implementations under the leadership of Kilisen in Medieval Europe, social services is institutio- nalized in the XIX. century.
Ahi community is an organization based on a charity foundation that takes all its principles from the main source of religion. This organization has always dreamed of social service activities that are compatible with ethics, art, hospitality, helpfulness and discipline in trade. Ahi organization is a company that has been organizing their work by directing all craftsmen, craftsmen and professionals for centuries. This institution has enabled the social, moral, economic, political and educational functions and activities to be carried out most efficiently.
Ahi organization set up meeting and accommodation houses sprea- ding to the far corners of the country. This practice has enabled a great social service to be carried out at a time when accommodation is low. In addition, the Ahi organizations have provided subsidies for the orphans who are in need of assistance with their contributions and other donations, and have provided support for the marriage, birth, sickness, and death situations of the poor. Ahller founded medrese and mosque and contributed to the education and religious life of the settlement areas.
In this notification, will be discussed with examples of social service applications which Ahi organization revealed to almost every segment of society in its early periods.

Keywords: Ahi Organization, Social Services, Solidarity, Religion, Education.

Yazar: Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz ÇELİK

Yıl: 2018