18. YÜZYILIN SON ÇEYREĞİNDE OSMANLI ESNAFININ USULSÜZLÜKLERİ VE VERİLEN CEZALAR

Özet
Osmanlı Devleti’nde ekonomik düzen ihtiyaç ve talep üzerine kurulmuştu.
Bu doğrultuda halkın gereksinim duyduğu ürünler yeteri kadar üretilerek
devlet merkezi başta olmak üzere ülke geneline dağıtılmaktaydı. Esnaf teşkilatı
da bu düzen doğrultusunda şekillenerek belirli bir hiyerarşik yapı ve
kaide doğrultusunda ortaya çıkmıştır. Osmanlı Devleti’nden önceki Türk İslam
Devletleri’nde de bu yapı “Ahilik” adı ile anılmaktaydı. Ahilik Teşkilatı,
Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinde etkisini göstermiş ancak daha sonra
“Lonca Teşkilatı” olarak şekillenmiştir.
Osmanlı Devleti’nde esnaf teşkilatı belirli kurallar doğrultusunda hareket
etmektedir. Ancak esnaf teşkilatının işleyişini oluşturan kurallara her zaman
riayet edilmemiş ve bu teşkilatın içerisinde yer alan esnaf gruplarından bazıları
birtakım usulsüz davranışlar sergilemişlerdir. Bu usulsüzlükler içerisinde
kanunlara aykırı üretim ve satış yapmak, satış fiyatlarında farklılık, kalitesiz
üretim ve satış, başkasının alanına müdahale, hile, meslek ilkelerine aykırı
davranışta bulunma gibi uygunsuz davranışlar bulunmaktadır. Osmanlı Devleti,
bu tür usulsüzlüklerde bulunan kişileri engellemek ve düzenin sorunsuz
bir şekilde işlemesi için birtakım önlemler almış ve farklı ceza türlerine başvurmuştur.
Cezai yaptırımlar incelendiğinde hapis, kalebend, sürgün, kürek,
dükkân kapama vs. gibi yaptırımlar görülmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın
amacı 18. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı esnafının yapmış olduğu usulsüzlükler
ve işlenen suçlar karşılığında verilen cezaların neler olduğunu ortaya
koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: Esnaf, Usulsüzlük, Suç, Ceza

IRREGULARITIES AND PUNISHMENTS OF
OTTOMAN TRADESMEN IN THE LAST QUARTER
OF THE 18th CENTURY

Abstract
Economic order in the Ottoman Empire was established on need and demand.
In this direction, the products needed by the people were produced in
sufficient quantities and distributed throughout the country, especially in the
state center. The tradesmen’s organization was also shaped in line with this
order and emerged in line with a certain hierarchical structure and principle.
Before the Ottoman Empire, tradesmen’s organizations called “Ahilik” were
also found in the first Turkish-Islamic States. The Ahi Organization showed its
influence in the early periods of the Ottoman Empire, but later it was shaped
as the “Guild Organization”.
In the Ottoman Empire, the tradesmen’s organization acted in accordance
with certain rules. However, the rules governing the functioning of the tradesmen’s
organization were not always followed, and some of the tradesmen
groups within this organization exhibited some irregular behavior. These irregularities
include inappropriate behavior such as illegal production and sales,
difference in sales prices, poor quality production and sales, interference in
someone else’s field, cheating, and acting contrary to professional principles.
The Ottoman Empire took some precautions and applied different types of
punishment to prevent people who committed such irregularities and to ensure
the smooth functioning of the order. When criminal sanctions are examined,
fortress confinement, imprisonment, exile, dismissal, etc. sanctions such as
these are observed. In this regard, the aim of the study is to emphasize the
irregularities committed by Ottoman tradesmen in the last quarter of the 18th
century and the penalties received for the crimes committed.

Keywords: Tradesmen, Irregularity, Crime, Penalty

 

Yazar: Dr. Kader DEMİR KIRAYİT
Sempozyum Adı: 7. Uluslararası Ahilik Sempozyumu (2024) - Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
Yıl: 2024
Yayınlandığı Dergi / Yayın Adı: 7. Uluslararası Ahilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı Cilt-1