1734 TARİHLİ BİR ELYAZMASINA GÖRE OSMANLI İSTANBULUNDA MESLEKLER

Özet
İstanbul dünya tarihinde oldukça büyük bir öneme sahip şehirlerin başında gelmektedir. Birçok imparatorluğa başkentlik yapmış olan bu kadim şehir Hristiyanlığın resmi din olarak kabul edildiği ilk yer olması ve İslam Peygamberi Hazreti Muhammed (SAV)’in hadis-i şeriflerinde İstanbul’u fetheden komutanın ve askerlerin övülmesi sebebiyle bu dinlere inanan milyarlarca insan için de oldukça önemli ve sembolik değeri olan bir şehirdir. Reform ve rönesans hareketleri sonrasında entelektüel ve ekonomik gücünü artıran batılı devletler için doğudaki medeniyetler ilgi odağı olmuş ve İstanbul bu ilginin merkezinde yer almıştır. 18. Yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren batılı devlet görevlileri bu kadim şehire gelmiş, şehirle ilgili topladıkları bilgileri ve eserleri bağlı oldukları başkentlere aktarmışlardır. Bu faaliyetlere örnek olarak Fransız Milli Kütüphanesi Türkçe Elyazmaları Bölümü’nde bulunan Suppl. Turc 881 arşiv numaralı elyazması gösterilebilir. Elyazması nüsha Papaz Romain de Paris’in himayesinde bulunan, bugünkü Yunanistan bölgesiyle ilgili danışmanlık görevini yürüten Louis Dantan tarafından 1734 tarihinde Fransızcaya tercüme edilmiştir. Elyazmasının 18 varağı Osmanlı Türkçesi ile 77 sayfası ise eserin Fransızca tercümesinden oluşmaktadır. Eserde İstanbul’un kuruluşu, Saray-ı Atika, Havariyun isimli kilisenin yerine inşaa edilen Sultan Mehmed Camii, haremin etrafında bulunan medrese, tabhane gibi yapılar, Sultan II. Bayezid’in eski saray civarında yaptırdığı camii ve benzeri birçok mimari eser hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca söz konusu eserde Osmanlı vezirlerinin, kadıaskerlerinin isimleri bulunmakla birlikte İstanbul’da bulunan meslek gruplarına alfabetik olarak yer verilmiştir. Bu çalışmada söz konusu elyazmasının ışığında konuyla ilgili yayınlanmış çalışmalardan da faydalanmak suretiyle klasik Osmanlı İstanbulundaki meslekler hakkında bilgi verilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Sözcükler: İstanbul, Meslek grupları, Fransa, Petis de la Croix

Yazar: Dr. Öğretim Üyesi Süleyman LOKMACI, Dr. Öğretim Üyesi Muhammed KÖSE

Yıl: 2019