Balkanlarda Ahilik Ve Bektaşilik (Nisâbu’l-İntisâb Bağlamında Bir İnceleme)

Yazar: M.Saffet Sarıkaya Yıl: 2018 Yayınlandığı Dergi / Yayın:Alevilik Araştırmaları Dergisi

ÖZET
Türkler, fethettikleri coğrafyalara kendi kültürlerini götürüp, yerel halka örnek
oldukları kadar bu bölgelerin gelişmesine de katkı sağlamışlardır. Anadolu’da kendine özgü bir sosyal yapı olarak ortaya çıkan Ahiliğin Balkanlar’daki tezahürleri de böyledir. Öte yandan İslam dininin yayılmasında etkin olan tarikatların bölgedeki faaliyetleri bilinmektedir.
“Nisâbu’l-İntisâb”, Münir-i Belgrâdi (1620 sonrası) tarafından Fütüvvetnâmeleri
eleştirmek üzere kaleme alınan eleştirel nitelikli bir eserdir. Müellif, Fütüvvetnâme
eleştirisi bağlamında Ahilik ve dönemin esnafıyla ilgili bazı bilgiler verdikten sonra
eserin son kısmında bölgede bulunan dinitasavvufi hayatla ilgili önemli bilgiler vermektedir. Makalede Balkanlarda Ahilik ve Bektaşilik olgusu, eserin son bölümünü “Hâtimetu’l-Husûl” teşkil eden fasılda yer alan bilgiler çerçevesinde incelenecektir. Bu yapılırken Balkanlar’da tasavvuf ilgili yapılan güncel çalışmalardan da istifade edilecektir.

 

ABSTRACT
The Turks have taken their own culture to the regions that they conquered, and
they have been a model for local people as far as contributing to the development
of these regions. Akhism that emerged as a unique social structure in Anatolia appeared like this in the Balkans. On the other hand, the activities of the orders that are effective in the spreading of the Islam in the religion are known.
“Nisab al-Intisab” is a critical work which was written by Munir-i Belgradi to
criticize the Futuwwatnamas (after 1620). In the context of the critique of the Futuwwatnama, after giving some information on the Akhism and tradesmen of this period, the author gives important information about the religious-mystical life in the region at the end of work. In this article, we will examine the
case of Akhism and Bektashism within the framework of the information in the last
chapter (Hatima al-Husul) of the work. We will also benefit from the current work on mysticism in the Balkans.