TÜRK TARİHÎNİN KAYNAĞI OLARAK FÜTÜVVET-NÂMELER

ÖZET

Fütüvvet-nâmeler sadece Ahiliğin tüzükleri olarak kabul edilmemeli­dir. Bunlar, aynı zamanda Türk tarihinin, özellikle Anadolu Türk kültür ve toplum tarihi araştırmalarında başvurulacak eser olma ni­teliği taşırlar.

XIII. yüzyılda Anadolu da Türkçe konuşulması sebebiyle bazı fütüv- vet-nâmelerin bu dilde yazıldığının belirtilmiş olması dikkat çekici­dir. Bu durumda Anadolu’nun Türkleşmesi açısından fütüvvet- nâmeler ayrıca incelenmeleri gereken eserler arasında yer almaktadır.

Fütüvvet-nâmelerin esnaf teşkilatları ile meslek mensuplarının tüzük­leri gibi kabul edildikleri göz önüne alınınca, Anadolu Türk iktisadi hayatının yapılanması ve ekonomik tarihi açısından da dikkate değer özellikler ihtiva etmektedir. Bunun yanında yaygın eğitim ve öğretim kurumlan olan Ahi zaviyelerinde okunan fütevvetnâmeler, aynı za­manda Türk eğitim tarihinin kaynaklarından kabul edilmektedir.

Türk-Islam kurumlan tarihine dair eksikliği hissedilen bilgileri ihti­va etmesi yönüyle de fütevvetnâmeler değerlendirilebilir.

Türk folklor ve halkiyat çalışmalarının göz ardı edilmeyecek kaynak­larından biri de fütevvetnâmelerdir. Görüldüğü gibi tarihi kaynaklar bir konuya hasredilmeden farklı alanlar için de değer arz etmektedir­ler. Fütevvetnâmelerin de bu açıdan ele alınmaları gerektiği düşünü­lebilir.

ABSTRACT

Fütüvvet-nâmehs shouldn ’t accept just as rules ofAkhism. At the same time they are essential sources of Turkish history, especially source of Turkish culture and society culture research.

In XIII Century Turkish was the spoken language in Anatolia, be­cause of this it is important to note that some fütüvet-nâmehs were written in this language. In this instance fütüvvet-nâmehs also can be considered among the works relating with Turkized Anatolia. If we consider fütüvvet-nâmehs as rules of artisan organizations and profes­sion members, we can say that they include an important feature in terms of the formation of the Anatolian Turkish financial life and economical history. Furthermore the fütüvvet-nâmehs which were studied in the common educational foundations like Akhi zaviahs are also accepted as one of the sources of Turkish educational history.

Fütüyvet-nâmehs can also be evaluated as a source which can remove the deficient knowledge of Turkish-Islamic foundations. The FUtüvvet-nâmehs are also one of the important sources of Turkish folklore studies. As is seen the historical sources devoted to one issue are also valuable for different fields. Fütüvvetnâmehs must be considered from this point of view.

Yazar: Mehmet ŞEKER

Yıl: 2008