TÜRK HANEDANININ DELHİ PAZARINDAKİ DENGE-DENETİM SİSTEMİ: SULTAN ALAEDDİN MUHAMMED HALACİ ÖRNEĞİ

THE BALANCE-AUDIT SYSTEM IN TURKISH DYNASTY DELHI MARKET: SULTAN ALAEDDIN MUHAMMED HALACI EXAMINATION

Özet

Türk-İslâm tarihinin farklı dönemlerinde ve coğrafyalarında sultan-
ların hâkim oldukları bölgelerde ticari ve iktisadi faaliyetlere önem ver-
dikleri bilinmektedir. Bu sultanlardan birisi de Delhi’de 1296-1316 yılları

arasında Halaci Hanedanı hükümdarı olarak görev yapan Sultan Alaed-
din Muhammed Halacidir. Bu bildiri metni ile de onun Delhi pazarında

hububattan kumaşa, attan diğer ürünlere kadar fiyatları belli bir kontrol

esasına göre sabit tutması ele alınmıştır. Ayrıca ürünler üzerindeki fiyatla-
rın belirlenme esası, hububatın hangi şartlar altında biriktirileceği, çarşı-
pazardaki satıcıların kayıt altına alınması, tarladaki ürünün alıcılara nasıl

ulaştırılacağı gibi hususlar burada ortaya konmuştur. Nihai olarak Sultan
Alaeddin Muhammed Halaci’nin uygulamalarının dönem itibariyle nasıl

karşılık bulduğu ve kendisinden sonraki döneme tesirleri burada izah edil-
miştir. Sonuç kısmında ise temeli İslamiyet’e dayanan ve Türk-İslâm dev-
letlerinde benzer uygulamalarla karar bulan Ahilik öğretisinin, Delhi’de

ticari ve iktisadi olarak Sultan Alaeddin Muhammed Halaci dönemindeki
uygulamalarla karşılaştırılması yapılmıştır.

Anahtar Sözcükler: Delhi, Sultan Alaeddin Muhammed Halaci, Pa-
zar, Pazar Fiyatları, Fiyat Kontrolü, Denetim Sistemi.

Abstract
It is known that during the different periods of Turkish-Islamic history
and geography, the sultans gave importance to commercial and economic

activities in the regions where they ruled. One of these sultans was Sul-
tan Alaeddin Mohammed Halaci, who served as the ruler of the Halaci

Dynasty between 1296 and 1316 in Delhi. In this paper, it is discussed that
it keeps prices on the basis of a certain control p

rinciple until the grains fabric, horse other objects in the Delhi mar-
ket. In addition to this, the conditions for determining the prices on the

products, the conditions under which the cereals will be collected, the re-
gistration of the sellers in the bazaar and the market, and how the products

in the field will be delivered to the buyers. The way in which the practices of
Sultan Alaeddin Mohammed Halaci ultimately responded to the period and
the subsequent turning influences of himself were explained here. In the
conclusion, the teaching of Akhism, which is based on Islamic Islam and
based on similar practices in Turkish-Islamic states, was compared with
the practices of Sultan Alaeddin Muhammed Halaci in Delhi commercial
and economical.

Keywords: Delhi, Sultan Alaeddin Muhammed Halaci, Market, Mar-
ket Prices, Price Control, Inspection System.

Yazar: Arş. Gör. Dr. Bilal KOÇ

Yıl: 2017