SEYYİD ÎZZÎ-İ MERVÎ’NÎN MANZUM FÜTÜVVETNÂMESÎ

ÖZET

Fütüvvet ve fütüvvet ehline dair prensipleri düzenleyen “fütüvvetna­me” geleneği Türk, Arap, Fars kültür ve edebiyatlarının ortak konu­lan arasındadır. Bu gelenek, manzum, mensur kaleme alınmış türlü metinler aracılığıyla ana hatları çizilen bir gelenektir. Fütüvvet ehli­nin uyması gereken kurallar bu metinlerde sistematik olarak anlatıl­mıştır. Türk kültür ve edebiyatındaki “fütüvvetname”geleneğinin ka­rakteristik özelliklerini tam olarak ortaya koymak biraz da diğer kül­türlerdeki “fütüvvet” anlayışının metinler aracılığıyla izah edilmesine muhtaçtır. Örneğin, Paris Milli Kütüphanesinde S.P. 113’te kayıtlı bir el yazmasında bulunan ve “Seyyid” mahlaslı bir şaire ait Farsça fütüvvetnamede fütüvvet ehlinin uyması gereken kurallar manzum şekilde sıralanmıştır. 62 beyitlik bir mesneviyi takiben kaleme alman 44 beyitlik bir kaside aracılığıyla Farsça’da “fütüvvet-dâr” kavramıy­la karşılanan fütüvvet ehlinin uyması gereken ilkeler anlatılmıştır. Bu bildiride, Seyyid’in manzum fütüvvetnamesinden hareketle fütüvvet ve fütüvvet ehlinin Fars sahasındaki genel özellikleri ortaya konmuş­tur. Böylece Türk kültüründe “ahilik” olarak bilinen fütüvvet gelene­ğiyle Fars kültüründeki “fütüvvet” geleneğinin karşılaştırılmasına ze­min hazırlanmıştır.

ABSTRACT

The “fütüvvetname” tradition which systematizes the principles rela­ted to geneorisity-honesty (futuvvet) and possessors of geneorisity- honesty are among shared subjects in Turkish, Arabic and Persian cul­tures and literatures. This tradition is a tradition that its main lines are through various texts which have been written as verse or prose. The rules for possessors of geneorisity-honesty are systematically explai­ned in these texts. To bring up exactly the special characteristics of “fii- tuvvetname” tradition in the Turkish culture and literature is which is in need of explanation ofgeneorisity-honesty intelligence in the other cultures through texts. For example, rules for possessors of futuvvet are classified a “fütüvvetname” written in Persian as verse belonged to poet “Seyyid’ in Paris National Library enrolled as S.P 113. In this text, the rules for possessors of geneorisity-honestywhich so called “fu- tuvvet-dâr” in Persian are explained through one mas nawi (62 coup­lets) and one panegyric (44 couplets). In this paper, acting from Sey- yid’s “fütüvvetname” in verse main characteristics of geneorisity- honesty and possessors ofgeneorisity-honesty in Persian field are brin- ged up. In this way it is layed the groundwork to be compared Turkish geneorisity-honesty tradition which known as Akhism ” with Persian geneorisity-honesty tradition.

Yazar: Ömür CEYLAN

Yıl: 2008