SELÇUKLU TÜRKİYESİ DÎNİ TARİHÎNDE TARTIŞILAN BİR KONU: AHÎLERÎN SÜNNÎLİĞİ MESELESİ

ÖZET

Selçuklu Türkiye'sinde ahilerin mezhepsel kimlikleri tartışma konusu olmuştur. Sözü edilen kimliği doğru bir şekilde anlamak için ahilik kurumunun kökeninde var olduğu genellikle kabul edilen fütüvvet teşkilatının mezhebi yönünün bilinmesi gerekir. Ancak orada da tar­tışmaların var olduğunu bilmekteyiz. Ayrıca Ahiliğin, tasavvuf tari­katlara benzeyen teşkilat yapısından hareketle inanç ve mezhep yönle­riyle ilgili tespitlerde bulunulmasına ihtiyatla yaklaşılması gerekir. Ahiliğin Sünnî ya da gayrisünnîliği konusunda da önemli tartışmalar yapılmıştır. Ancak bunun tespiti için ahilerin ilişki içinde olduğu ku­rum ve kitlelerin dikkate alınması gerekir. Tüm bu hususlar, temel kaynaklar ışığında detaylarıyla ele alınacak, daha önce konuyla ilgili tespitlerde bulunan Tuat Köprülü ve Abdulbaki Gölpmarlı gibi bilim adamlarının tespitleri kritiğe tabi tutulacaktır. Sonuç olarak ahilerin Sünnî olup olmadığı, eğer Sünnî iseler ne oranda Sünnî oldukları ko­nusu aydınlatılmaya çalışılacaktır.

ABSTRACT

The sect identity of akhi people in Seljuks Turkey has been a matter of controversy. For the proper understanding of the mentioned identity the sect aspect of futuwwa organization which is generally considered to be the basis of akhi organization should be known. However, we know that this matter is also controversial. In addition, based on the organizational structure of akhi organization which is similar with the sufistic sects, one should have a cautious approach for making de­tections on the belief and sect aspects of akhi organization. Important

Discussions have been made on the Sunnism or non-moslem character of akhi organization. However, for the determination of this issue, it is necessary to take the institutions and masses with which akbi people have relations into account. All these issues will be analyzed in detail based on principle sources and the detections of scientists such as Fuat Köprülü and Abdülbaki Gölpmarlı, who previously commented on this matter, will be criticized. Consequently, we will try to determine whether akhi people are Sunnite or not; if they are Sunnite what is the extent of their Sunnism.

Yazar: Seyfullah KARA

Yıl: 2008