IRAK ERBİL YÖRESİNDE FÜTÜVVET KAVRAMI VE ÖNEMİ

THE CONCEPT AND IMPORTANCE OF FUTUWWA IN IRAQ ERBIL REGION

Özet
Erbil, tarihin en eski şehirlerinden biridir. Pek çok medeniyete beşiklik
etmiştir. Bu yüzden çok farklı dinî akımları, inanç ve kültürleri bünyesinde
barındırmaktadır. Bu akım ve kültür haritası içinde dikkat çeken
önemli tasavvufi akımlardan biri Fütüvvet kavramı ve önemidir.
Fütüvvet Kavramı Arapça kelime olup sözlükte cömertlik, gençlik,
kahramanlık, alçak gönüllülük ve meslek teşkilatı gibi anlamlara gelir. Fütüvvetten
bahseden eserlere bakılırsa, İslamiyet’in telkin ettiği bütün güzel
ahlak esaslarını bulmak mümkündür. Erbil yöresindeki birçok mutasavvıfların
verdiği bilgiler üzerine Fütüvvet peygamberlerden kalma bir ahlak
yolu olduğunu tespit etmişlerdir. Yani kötülüğe iyilikle karşılık vermek,
yaptığı işten karşılık beklememek ve gücü varken affetmek gibi özellikleri
taşımaktadır. Hayatımızda yüce Allah Fütüvvet kavramının önemini kullarına
Kuranı Kerimin birçok ayetlerinde anlatmaktadır.
Erbil yöresinde Fütüvvetin kavramı ve önemine bakıldığında
fütüvvetnâmelerden öğrendiğimize göre, bunların da toplantı yerleri tekke
ve zaviyelerdir. Her meslek erbabının bir ahi baba denen reisi mevcuttur.
Bu reisin başkanlığında bütün üyeler, çalışma esaslarını, giyimlerini ve
hareket tarzlarını teşkilatın nizamlarına uydurmak mecburiyetindedirler.
Reislerine şeyh veya ihtiyar da derler.
Erbil’de bulunan mutasavvıfların dediğine göre Fütüvet kavramı, çalışkan
ve kadir olmaktır. İslam dininde belirtiği üzere mantıklı bir şekilde
Kuranı Kerimin incelemesini yönünü yolunu iyi bilip ve kuran inişini ve
ayetlerin anlamına kadar anlamakta kadir olmalıyız, ayrıca Arapça diline
ve kuranı kerim ilmine dirayet göstermeliyiz. Eskiden günümüze kadar fetva
üzerine var olan bilgileri ve kitapları güzden iyi bir şekilde geçirmeliyiz
“Irak Erbi Yöresinde Fütüvvetin Kavramı ve Önemi” adlı çalışmamda Erbil
ve yöresinde Fütüvvetin kavramı, önemini, Ahîlik Anlayışı, Erbil Müslüman
Türkmenler’in peygamber Tasavvufu ve yörede bulunan tarikatların
anlatılması, mutasavvıfların, Şeylerin barındıkları tekke ve zaviyeleri yazılı
ve sözlü kaynaklara dayanarak incelemekteyiz.

Anahtar Sözcükler: Fütüvvet, Erbil, Ahilik, Mutasavvıf, İslam, Tekke,
Tarikat.

Abstract
Erbil is one of the oldest cities in history. Many civilizations had settled
in this region. Therefore, it has embodied a plenty of religious movements,
beliefs and cultures. One of the important mystical movements
that draw attention within this period and cultural map is the concept and
importance of Futuwwa.

The concept of Futuwwais an Arabic word, meaning in generic terms
as generosity, youth, heroism, humility and professional organization.If
we observe the studies that mentioned Futuwwa, it is possible to find all
the principles of good morality that inspired by Islam. On the information
given by the many Sufis in Erbil region, found that it is a way of morality
which remainedfrom the Prophet Mohammed.In other words, it has
the characteristics of responding to evil with goodness, not expecting a
response for your action and forgiving when you have power.In our lives,
Almighty Allah tells us in many verses of Qur’an-i Kareem the importance
of the concept of Futuwwa.
As we have studied the concept and importance of Futuwwain the Erbil
region, we had concluded that they have places of meeting named as
tekke vezaviye.Every profession field has a headman called ahi baba.In the
presidency of this headman, all members are obliged to adapt their working
principles, their clothing and their mode of action to the regulations of
the organization. They also called headmen as sheikh or elder.
According to the Sufis in Erbil, the concept of Futuwwa is to be diligent
and powerful.As it is stated in Islamic religion, it is essential that
to know how to logically study Qur’an-i Kareem and know how it comes
and how to interpret the verses of it, in addition, we also need to show
respect for the language of the Arabic language and the knowledge of the
Qur’an-i Kareem. We must pass on all information and books on the fatwa
resplendently from ancient time till today.In my study “The Concept and
Importance of Futuwwa in Iraq Erbil Region”, we have examined the concept
and importance of Futuwwain Erbil and its region based on written
and oral sources.

Keywords: Futuwwa, Erbil, Ahi Community, Sufi, Islam.

Yazar: Öğr. Gör. Naznaz TAWFEQ

Yıl: 2017