HACI BEKTAŞ VİLÂYETNÂMESİ’NDE AHİ EVRAN

Hacı Bektaş Vilâyetnâmesi, kültürümüzdeki Menâkıbnâme geleneği içerisinde önemli yeri olan bir eserdir. Bektaşî Menâkıbnâmeleri içinde de en önemli ve en tanınmış olanıdır. Eserin önemi, tamamıyla bir tarikat pîri olan Hacı Bektaş Velî (669/1271)’nin yaşamı ile menkıbelerini ihtiva etmiş olmasından ileri gelir. Bundan dolayı Menâkıb-ı Hünkâr Hacı Bektaş-ı Velî ismiyle de anılır. Hacı Bektaş Velî, bilindiği gibi, XIII. yüzyıl Anadolu’sunun önde gelen mutasavvıflarından biri olup yapmış olduğu faaliyetler ve göstermiş olduğu kerametler dilden dile dolaşarak her tarafa yayılmıştır. Bu yüzden eser, Alevî-Bektaşî çevrelerde bir çeşit kutsallık kazanarak yüzyıllar boyunca okunmuştur. Hem Hacı Bektaş Velî ile ilgili bilgi ve rivayetlerin ana kaynağı olması, hem de onun Ahmed Yesevî ile ilişkisi bağlamında Yesevîlik ile ilgili an’ane ve menkıbelerin de ülkemizdeki ilk metinlerini ihtiva etmesi açısından eserin önemi büyüktür. Bilim dünyasında da değeri olan bir eserdir, zira yazılmış olduğu dönemin dinî inançları, sosyo-kültürel yapısı ve gelenekleri ile ilgili önemli bilgi ve malzemeler içermektedir. Bu anlamda orijinal ve otantik bir eserdir. Eserin müellifi ise, XV. yüzyılın sonlarıyla XVI. yüzyılın başlarında yaşamış olan ve Firdevsî-i Tavîl (Uzun Firdevsî) lakabı ile bilinen Hızır b. îlyas’dır.