BİR HİMAYE BİÇİMİ OLARAK AHİLİK

GUARDIANSHIP OF A HIMAYE FORM

Özet
Sanat ve zanaat uğraşısı insanlığın varoluşundan bu yana süregelen en önemli uğraşlarından biridir. Sosyal ve kültürel üretimler ortaya koymanın maddi ve manevi desteğe gereksinimi vardır. Maddi kısım siparişi veren tüketici tarafından karşılansa da aynı zamanda zanaatçı veya sanatçının olgunlaşması için yetkin bir kimseden el almasını gerektirir.
Batıda Esnaf loncaları olarak bilinen ve 14. Yüzyıl başlarına tarihlendirilen sanatçı ve zanaatçı örgütlenmeleri Anadolu’da ise Türkler tarafından 13. Yüzyılda kurulmuştur. Meslek sahibi olabilmek için tasarım eğitimi, teorisi ve uygulama ilkelerinin öğretildiği bir tür okuldur Ahî birlikleri. Sanatçı ve zanaatkârların organize olmalarını ve üyelerinin menfaatlerini savunmanın yanı sıra çıraklıktan kalfalığa ve ustalığa uzanan yolda mesleki deneyim ve ahlaki gelişmeyi içeren bir süreçtir. Aynı zamanda kalite, işçilik, malzeme, üretim- fiyat şartlarını belirleyen ve usta -çırak ilişkisi yoluyla sanat ve tasarım faaliyetlerini düzenleme işlevi de bulunmaktadır.
Bu çalışmada; 1601 ile 1923 yılları arasında, bir başka ifadeyle Osmanlı klasik çağ sonlarından Cumhuriyet’e kadar olan dönem içerisinde Ahîlik kurumunun himaye biçimleri nelerdir, usta – çırak ilişkisi nasıl bir hamilik rolü ve himaye sağlamaktadır, sorularına cevap aramaktadır.

Anahtar Sözcükler: ahîlik, esnaf, himaye, lonca, sanat, zanaat

Abstract
Art and craftsmanship is one of the most important efforts of humanity since its existence. Demonstrating social and cultural production needs material and moral support. Even though the material part is met by the ordering consumer, it also requires that the craftsman or the artist take the hands of a person who is competent to mature.
The artist and artisan organizations known as the Tradesmen guilds in the West and dated to the beginning of the 14th century were founded by Turks in Anatolia in the 13th century. Ahî association is a kind of school where the principles of design education, theory and practice are taught in order to have a profession. It is a process that involves the professional experience and moral development in the way of organizing artists and artisans and advocating the interests of their members as well as from apprenticeship to mastery and mastery. At the same time, quality, workmanship, material, production-price conditions are determined by the master and the relationship between the art and design activities are also regulated.
In this study; From 1601 to 1923, in other words, from the end of the Ottoman classical era to the Republic, what are the forms of guardianship of the institution of Ahiness, how the master-apprentice relationship provides the role and patronage, and seeks answers to this questions.

Keywords: ahiness, artisan, guardianship, guild, art, craft

Yazar: Doç. Dr. Semra ÇEVİK

Yıl: 2019