AHİLİK YÂREN İLİŞKİSİ VE SİMAV’DA YÂREN GELENEĞİ
ÖZET
XIV. yüzyıl başlarında Anadolu 'da seyahat eden Ibn Batuta, Ahi zaviyelerinde misafir olmuş, bu zaviyelerin işleyişini tasvir ederek bize ilk elden bilgiler aktarmıştır. Bu bilgilere göre; zaviyeye gelen misafirlere ikram edilir, sohbetler yapılır ve halkın problemlerine çözüm üretilirdi. Bazı fütüvvetnâmelerde, ahiliğe girecek yeni bir adayın veya bir sanatkârın bir kademeden üst bir kademeye yükselmesi için genellikle perşembeyi cumaya bağlayan gece tören yapılırdı.
Fütüvvet ve ahilik kurumu çerçevesinde oluşan yâren geleneği, köy ve kasabalarda türlü yaş gruplarındaki kişilerin muntazaman devam ettikleri ve konuk ağırlamanın yanı sıra gençleri eğitme görevini de üstlenen bir teşkilattır. Özellikle ahi zaviyelerinin bulunduğu yerlerde görülen bu yâren geleneğinin kuralları, ahiliğin kurallarına benzemektedir. Nitekim hem fütüvvet ve ahi teşkilatlarında hem de yâren geleneğinde yer alan ve cömertliğin göstergesi sayılan sofrası açık olmak, kapısı açık olmak ve eli açık olmak ile edeb ve hayanın göstergesi kabul edilen gözü kapalı olmak, dili bağlı olmak ve beli bağlı olmak şeklinde sıralan altı kural bu tespiti doğrulamaktadır. Biz bu tebliğimizde ahilik yâren ilişkisi çerçevesinde Simav 'da yaren geleneği üzerinde duracağız.
ABSTRACT
Ibn Batuta, who traveled in Anatolia in the beginning of 14th century, had been guest of in the Akhi lodges, depicting the function of these lodges and transferred information from the firsthand. According to this information, solutions used to be produced for the problems of public, guests used to be treated with food or drink and conversations used to be had. In some futuvvanames, there used to be a ceremony in the night which joins Thursday to the Friday for a candidate to be admitted to akhism or a craftsman to advance further estate.
Tradition of fellowship, which was formed within the framework of futuvva and Akhism, is an organization which is regularly attended by youth from various age groups in towns and villages, besides treatingguests; it undertakes the education of youth. The rules of this fellowship tradition especially seen around akhi lodges resemble to the rules ofAkhism. As a matter of fact, in both futuvva and Akhi organizations and tradition of fellowship there are six similar rules of being charitable, open-hearted,open-handed as indicator of generosity with the rules of being blindfolded, not whispering, not being womanizer as indicators of decency and shame, which verify this identification. By this paper we willfocus on tradition of fellowship in Simav within the frame of the relatiopship between Akhism and fellowship.
Yazar: Mehmet Necmeddin BARDAKÇI
Yıl: 2008
Bildiri Metni