AHİLİK KÜLTÜRÜNÜ ORTAYA ÇIKARAN KOŞULLAR: 13. YÜZYILDA ANADOLU’NUN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI

THE CONDITIONS THAT CREATED AKHISM: THE SOCIAL AND ECONOMIC STRUCTURE OF ANATOLIA IN THE 13th CENTURY

Özet

Bu çalışmanın amacı, Anadolu’da, Ahiliğin ortaya çıktığı dönemdeki sosyal ve ekonomik koşulları ortaya koymaktır. Bu çerçevede, 13. Yüzyılda Anadolu’daki ekonomik ve sosyal yapının temel bileşenleri, toplumsal ihtiyaçlar, diğer ülkeler ya da kültürlerle etkileşimler, halkın yaşama bakışı ve beklentileri, siyasal yapının temel dinamikleri ayrıntılı olarak incelen- miştir.
Ahilik, Anadolu coğrafyası ile Türk ve İslam coğrafyalarının etkileşimi ile göçebelikten yerleşik yaşama geçen ve yeni bir yurda yerleşen Türk toplumunun gereksinimlerinin bir sonucudur.
Ahilik kurumunun ortaya çıkışında, Türklerin İslami yaşamı benimsemeleri ve İslam Birliği’nin kurulması yönündeki siyasi amaçlar, tasavvuf felsefesini yayma çabaları, ekonominin gereklilikleri önemli etkenlerdir.
Bir kültür çevresel etkenlerin etkileşiminin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Buna göre, kültürlerin analizi öncelikli olarak içsel ve dışsal çevre analizlerini de içermelidir. Bu çalışma, literatürden derlenen bilgilerin farklı yaklaşımlarla ilişkilendirilerek değerlendirilmesi yoluyla gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Sözcükler: Ahilik Kültürü; Anadolu; Sosyal Yapı; Ekonomik Yapı; 13. Yüzyıl.

Abstract

The aim of this study is to put forth the social and economic conditions that created Akhism at the 13th century in Anatolia. In this framework, the basic components of economic and social structure, social needs, interactions with other countries or cultures, the perspective of society and their expectations, and basic dynamics of political life in Anatolia, at the 13th century is examined.
Akhism is the result of the interactions between Turkish and Muslim societies, and the needs of Turkish society that passes from the nomadic life to the settled life.
The factors that effected Turks to embrace Akhism were: Turks’ embracement of the Islamic life, political goals of establishing an Islamic Union, the aim to enlarge the culture of mysticism, and the requirements of economy.
A culture born on the interactions of universal factors. Accordingly, the analysis of a culture should depend on internal and external environ- mental analysis. This study is realized with different perspectives in the evaluation of datum collected from the literature.

Keywords: Akhism Culture; Anatolia; Social Structure; Economic
Structure; 13th Century.

Yazar: Doç. Dr. Kurtuluş Yılmaz GENÇ

Yıl: 2018