AHÎ EVRAN VELİ’NÎN KURDUĞU YABANLU PAZARI VE YABANLU TÜRKMEN AŞİRETİ

ÖZET

I. Aloaddin Keykubad döneminde Anadolu imar edilmiş, Ahi Evranîn başkanlık ettiği esnaf ve sanatkârlar ticaret hayatında Türk olmayan un­surlarla rekabet edecek bir duruma gelmişti. Bu devirde Ahi Evran ın başkent Konya’ya göçmesiyle Orta Anadolu’da kurulan Yabanlu Pazan geliştirilerek uluslararası bir fuar statüsüne kavuşturulmuştu. Yabanlu Pazan hakkında bilgi verenler, Esireddin Ebû Hayyan, Zekeriyâ el- Kazvînî, Ibn Bibi, Aksaraylı Kerimeddin Mahmud, Hz. Mevlanâ, Os­man Turan, Faruk Sümer ve Abdülbâki Gölpınarlı ’dır. Bu araştırmacı­lar Yabanlu Pazarı ’nın Kayseri Pınarbaşı ’nm 20 km. batısında, Kayse­rinin 100. km. doğusundaki Pazar Ören olduğu kanaatindedirler.

Menâkıb-ı Ahi Evran-ı Velî adlı 93 beyitlik manzum yazma eserde ise Yabanlu Pazarının Ahi Evran tarafından kurulduğu açıklan- maktadır. Yine konuya değinen kaynaklardan Esireddin Ebû Hayyan Yabanlu Pazarının Anadolu ’da kurulan pazarlardan biri olup “çöl”de kurulduğunu söyler. Anadolu’da çöl olmadığına göre yazar burada Kırşehir yakınlarındaki Malya çölünü kastetmiş olmalıdır. Bu bilgileri dikkate aldığımızda da Yabanlu Pazarının burada ku­rulduğu, her yıl düzenlenen pazarın kurulmasında yine bu bölgede yaşayan Yabanlı Türkmen aşiretinin görevler aldığı düşüncesini kuv­vetlendirmektedir. Halen Kırşehir, Yozgat ve Nevşehir’e bağlı Yaban­lu aşiretine mensup birçok Türkmen köyü vardır. Bunlar günümüzde de Yabanlı aşireti olarak anılmaktadır.

Ahi Evran Velînin öncülüğünde Ahi ve Türkmenlerin büyük emeklerle kur­duğu Yabanlu Pazan Moğolların Anadolu’yu istila etmesiyle eski ihtişamını yitirmiş, Pazaryeri de Moğolların askeri karargâhı haline getirilmiştir.

 

ABSTRACT

Anatolia had been improved in the period of Alaadding Keykubat, the artisans and craftsmen had became to compete in commerce life with non-Turks. In this period, after Ahi Evran’s migration to capital city Konya, Yabanlu Pazarı which was founded in Middle Anatolia was developed and attained status of international fair. Information pro­viders about Yabanlu Pazarı are Esireddin Ebû Hayyan, Zekeriyâ el- Kazvînî, İbn Bibi, Aksarayli Kerimeddin Mahmud, Hz. Mevlanâ, Osman Turan, Faruk Sümer and Abdülbâki Gölpmarlı. These rese­archers consider Yabanlı Pazarı is Pazar Oren that’s located 20 km. west ofKayseri-Pınarbaşı and 100 km. east of Kayseri.

the work written in verse named Menâkıb-ı Ahi Evran-ı Velî which has 93 couplets expresses that Yabanlu Pazarı was founded by Ahi Evran. Al­so Esireddin Ebû Hayyan which touches on same subject utters that Ya­banlu Pazarı is one of the markets in Anatolia and it was founded in “desert”. Considering that there is not a desert in Anatolia, writer should referred to Maiya desert near Kırşehir. When these informations conside­red, those fortify the idea of Yabanlu Pazarı was founded here, Yabanlı Turkmen tribe lived in 

this area took in charge to found this market that had been organized every year. Already there are Turkmen countries be­longing to Yabanlu tribe in which are bounded to Kırşehir, Yozgat and Nevşehir. Those are called Yabanlu tribe also at the present time.

After Mongols incursion of Anatolia, Yabanlı Pazarı which had been founded with a great labour ofAckhis and Turkmens under the lear- dership of Ahi Evran Velî lost its old glory. Marketplace was converted to military headquarter of Mongols.

Yazar: Baki Yaşa ALTINOK

Yıl: 2012